Alimlər müəyyən ediblər ki, sifilis xəstəliyi əvvəllər düşünüldüyü kimi Avropada deyil, Şimali Amerikada yaranıb.
QÜTB.AZ xəbər verir ki, bu barədə “The Guardian” məlumat yayıb.
Mütəxəssislər tədqiqat zamanı Şimali Amerikada tapılan 9000 illik qalıqlarda sifilislə əlaqəli bakteriyaların genomlarını aşkar ediblər. Bu kəşf ilk dəfə 1494-cü ildə Avropada qeydə alınan xəstəliyin mənşəyi ilə bağlı mübahisələrə yeni dəlillər əlavə edir.
İnfeksiyanın 1493-cü ildə Amerikadan Kolumbun ekspedisiyasının üzvləri tərəfindən Avropaya gətirildiyinə dair bir nəzəriyyə var. Alternativ fərziyyə bu xəstəliyin Köhnə Dünyada bundan çox əvvəl mövcud ola biləcəyini göstərir.
"Biz bu sümüklərdən beş genomu rekonstruksiya etdik, onların hamısı ortaq Amerika mənşəlidir", - tədqiqat qeyd edir.
Qeyd edək ki, sifilis cinsi yolla ötürülən infeksiya olub, infeksiyası olan biri ilə vaginal, anal və ya oral cinsi əlaqədə olduğunuz zaman yayılır. Buna bakteriya səbəb olur. Antibiotik dərmanı sifilisi müalicə edir. Müalicə olunmayan sifilis korluq və beyin, ürək, gözlər və sinir sisteminizə zərər də daxil olmaqla ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. İnfeksiya riskinizi azaltmaq üçün cinsi əlaqə zamanı həmişə prezervativdən istifadə edin.
Sifilisin mərhələləri
Sifilis dörd fərqli mərhələdən keçə bilər. İnfeksiya hər mərhələdə fərqli simptomlara səbəb olur. İnsanlar birinci və ikinci mərhələdə çox yoluxucu olurlar və infeksiyanı cinsi partnyorlarına asanlıqla ötürə bilirlər.
Sifilisin mərhələləri: birincili, ikincili, gizli və gec (üçüncü) sifilisdir.
Birincili sifilis: Birinci mərhələ sifilisli bir şəxslə təmasda olduqdan 2-12 həftə sonra baş verir. Bu mərhələdə cinsiyyət orqanında və ya ağzında hamar, sərt yara əmələ gəlir. Sifilis yarası kiçik və adətən ağrısız olur, buna görə də onun orada olduğunu bilmək olmur. Yara bir neçə həftə və ya ay ərzində öz-özünə yox olur. Ancaq bu, artıq sifilis deyil demək deyil. Dərmanla müalicə alınmasa, infeksiya ikinci mərhələyə keçir. Bu mərhələdə sifilisi vaginal, anal və ya oral sekslə keçirilir.
İkinci dərəcəli sifilis: Sifilis yarası getdikdən təxminən bir-altı ay sonra kobud, qabarıq sifilis səpgisi görünür. Səpgi bütün bədəni, o cümlədən ovuclar və ayaqların altını əhatə edə bilər. Səpgi adətən qaşınmır.
Belə simptomlar ola bilər:
- hərarət
- yorğunluq
- ziyil kimi yaralar
- əzələ ağrıları
- çəki itirmək
- baş ağrıları
- saç tökülməsi
- şişmiş limfa düyünləri
Hüseyn İbadlı
