Hesablama Palatası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyində həyata keçirdiyi kənar dövlət maliyyə nəzarəti tədbiri nəticəsində nöqsanlar aşkar edib.
QÜTB.AZ palataya istinadən xəbər verir ki, auditlә әhatә olunan 2022-ci vә 2023-cü illәrdә agentliyin cәmi xәrclәri 35251105,5 manat olub. 2022-ci vә 2023-cü illәr әrzindә Dövlәt Proqramı çәrçivәsindә xәrclәnmiş vәsait 7436270,4 manat tәşkil edib, hәmin vәsaitlәr әsaslı vәsait qoyuluşu vә maddi-texniki bazanın güclәndirilmәsi istiqamәtindә xәrclәnib. Dövlәt büdcәsi hesabına mәqsәdli vәsaitlәrin ödәnilmәsi ilә әlaqәdar olaraq bağlanmış müqavilәlәr çәrçivәsindә 253100 “Dövlәt müәssisәlәrinә subsidiyalar” paraqrafı üzrә İnstituta ayrılmış vәsaitlәr 20015540 manat tәşkil edib.
Beynәlxalq sәriştәlilik sınaqlarını uğurla keçmiş parametrlәrin, ölkәyә virus vә bakteriyaların daxil olmasının qarşısının alınması mәqsәdilә idxal tәlәblәri müәyyәnlәşdirilmiş ölkәlәrin, müxtәlif ölkәlәrdәn idxal olunan bitki vә bitkiçilik mәhsullarında aşkarlanan uyğunsuzluqlarla әlaqәdar qarşı tәrәf ölkәlәrә göndәrilmiş bildirişlәrin sayının artımı, tәsiredici maddәnin qadağan olunması barәdә siyahının ilk dәfә hazırlanaraq tәsdiq edilmәsi, 2024-cü ildә ikinci sәviyyәli biotәhlükәsizlik laboratoriyası olan MBL-in beynәlxalq sәriştәlilik sınağında iştirak edәrәk tәqdim etdiyi nәticәlәrin әn yüksәk sayılan 4-cü kateqoriya kimi müәyyәn edilmәsi şәraitindә, elәcә dә 2022-2023-cü illәr әrzindә, әsas etibarilә, institutun regionlarda yerlәşәn laboratoriyalarının fәaliyyәt dairәlәrinin kiçikliyi sәbәbindәn onların optimallaşdırma istiqamәtlәrindә İnstitutun fәaliyyәtinin güclәndirilmәsinin zәruriliyini göstәrib.
1.05.2024-cü il tarixә agentliyin Tovuz, Bәrdә, Lәnkәran vә Xaçmaz şәhәrlәrindәki inzibati binalarının tikinti işlәrinin başa çatmasına baxmayaraq binaların istismara qәbul edilmәmәsi şәraitindә inzibati binalar üçün yerin seçilmәsi vә layihәlәndirmә işlәri zamanı regional bölmәlәrin iş hәcmlәri vә işçi sayı göstәricilәrinin nәzәrә alınmaması bu istiqamәtdә alternativ yanaşmanın tәtbiq edilmәdiyini, yeni inzibati binaların tikintisi zamanı sonradan regional bölmәlәrin fәaliyyәtlәrinin sәmәrәlilyini artırmaq mәqsәdilә agentlik tәrәfindәn regional bölmәlәrin iş hәcmlәrinә müvafiq vahid yanaşmanın tәtbiq olunmasının zәruriliyini göstәrib.
1.05.2024-cü il tarixә ölkәnin 18 dövlәt sәrhәdindәn buraxılış mәntәqәlәrindәn yalnız Qazax rayonundakı “Qırmızı Körpü” dövlәt sәrhәdindәn buraxılış mәntәqәsindә nәzarәt-keçid mәntәqәsinin tikilmәsi şәraitindә, qida mәhsullarının idxalı zamanı qida tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi istiqamәtindә görülәn tәdbirlәrin operativliyinin tәmin edilmәsi baxımından nәzarәt buraxılış mәntәqәlәrinin әhәmiyyәti nәzәrә alınmaqla, sәrhәd keçid mәntәqәlәrinin әksәriyyәtindә belә nәzarәt-keçid mәntәqәlәrinin olmaması qeyd edilәn istiqamәtlәrdә fәaliyyәtlәrin güclәndirilmәsinin zәruriliyini göstәrib.
Dövlәt Proqramının tәlәbinә uyğun olaraq agentlik tәrәfindәn “Azәrbaycan Respublikasının Qida Tәhlükәsizliyi Agentliyi üzrә böhran vәziyyәtlәrinin kommunikasiya Planı” hazırlansa da, kommunikasiya planın tәsdiq olunmasından sonra böhran vәziyyәtlәrinin baş vermәmәsi şәraitindә simulyasiya tәlimlәrinin dә keçirilmәmәsi hәmin planın effektivliyinin qiymәtlәndirilmәsinә şәrait yaratmayıb.
Agentlik tәrәfindәn әsas ixrac potensiallı bitkiçilik mәhsullarının (pomidor, kartof, soğan, nar, xurma, çiyәlәk, sitrus, tumlu-çәyirdәkli vә qәrzәkli meyvәlәr) ilkin istehsalı tәsәrrüfatlarında müşahidә vә monitorinqlәrin sistemli olaraq tәşkili mәqsәdilә “Bitki mühafizәsi haqqında Beynәlxalq Konvensiya”nın 6 saylı Fitosanitar Tәdbirlәrә dair Beynәlxalq Standartının tәlәblәrinә uyğun olaraq 2022-ci il üçün vә 2023-cü il üçün Milli Monitorinq Planları hazırlanıb, Milli Monitorinq Planının icrası vәziyyәtinin araşdırılması zamanı müәyyәn edilib ki, ayrı-ayrı bitkilәr üzrә regional bölmәlәr tәrәfindәn Milli Monitorinq Planı, әsas etibarilә yerinә yetirilsә dә, bir sıra hallarda faktiki icra göstәricilәri plan göstәricilәrindәn az olub.
Dövlәt Proqramında nәzәrdә tutulan dövlәt-özәl әmәkdaşlığı çәrçivәsindә özәl sektorun iştirakı platformalarının formalaşdırılması vә qida zәnciri subyektlәrinә dәstәyin göstәrilmәsi istiqamәtindә tәdbirlәr hәyata keçirilsә dә, qeyd edilәn istiqamәtlәrdә agentlik tәrәfindәn müәyyәn edilmiş hәdәflәrә qismәn nail olunması bu istiqamәtdә fәaliyyәtin güclәndirilmәsinin zәruriliyini göstәrib.
Agentlik tәrәfindәn hәr bir il üzrә monitorinq vә qiymәtlәndirmәlәrin nәticәlәri müvafiq hesabatlarla rәsmilәşdirilsә dә, 2020-ci, 2021-ci vә 2022-ci illәr üzrә fәaliyyәt planlarının illik Monitorinq Hesabatı tәrtib edilmәyib.
Azәrbaycan Respublikası İqtisadi İslahatların Tәhlili vә Kommunikasiya Mәrkәzinin qiymәtlәndirmә vә monitorinq hesabatlarında il әrzindә layihәsi tәsdiq edilmәyәn normativ sәnәdlәrin tәsdiq olunmuş sәnәd qismindә tәqdim edilmәsi hallarına rast gәlinib.
2019-cu ilә nisbәtәn 2023-cü ildә qida zәhәrlәnmәlәri ilә bağlı daxil olmuş ilkin bildirişlәrin sayının artmasına baxmayaraq tәsdiq olunmuş qida zәhәrlәnmәsi faktı üzrә zәrәrçәkənlәrin vә 1 tәsdiq olunmuş zәhәrlәnmә faktına düşәn zәrәrçәkәn sayının azalması, elәcә dә zoonoz xәstәliklәrdәn qarayara xәstәliyi istisna olmaqla, digәr xәstәliklәr üzrә 2015-ci ildәn sonrakı dövrdә, o cümlәdәn 2019-cu ilә nisbәtәn 2022-ci ildә hәm ümumi, hәm dә әhalinin hәr 100 min nәfәrinә düşәn say baxımından azalmanın müşahidә edilmәsi, zoonoz xәstәliklәrә yoluxan heyvanların sayının ümumi heyvanların sayına nisbәtinin 2018-ci ildә 5 faiz olduğu halda 2023-cü ildә bu göstәricinin 2,3 faiz tәşkil etmәsi qeyd edilәn faktorlar baxımından qida tәhlükәsizliyi sahәsindә görülmüş tәdbirlәrin müәyyәn nәticәlәr verdiyini demәyә әsaslar yaradıb.
2023-cü ildә 2021-ci ilә nisbәtәn ölkәyә idxal edilmiş mәhsullarda, әsas etibarilә, buğda, meyvә vә tәrәvәzlәrdә aşkar edilmiş uyğunsuzluqlara görә ixracatçı ölkәlәrә göndәrilmiş bildirişlәrin sayında 3,2 dәfә artımın, ölkәdәn ixrac edilmiş mәhsullarda, әsas etibarilә, meyvә vә fındıq lәpәsindә aşkar edilmiş uyğunsuzluqlara görә idxalçı ölkәlәrdәn göndәrilmiş bildirişlәrin sayında tәxminәn 35 faiz azalmanın olması, Azәrbaycandan bir sıra mәhsulların әvvәlki dövrlәrdә qoyulmuş qadağaların 2021-2023-cü il dövründә aradan qaldırılması institutun laboratoriyaları tәrәfindәn aparılmış müayinәlәrin nәticәlәrinin etibarlılığını göstәrmәklә yanaşı daha etibarlı nәticәlәr verәn müayinәlәrin aparılması ilә qida tәhlükәsizliyinә sәmәrәli nәzarәt fәaliyyәtinin davam etdirilmәsinin vә daha da güclәndirilmәsinin zәruriliyini göstәrib.
Hesablama Palatası müәyyәn olunmuş nöqsanlarla bağlı agentliyə bir sıra tövsiyələr verib.
