Altı primat (heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinə aid heyvan dəstəsi) növünü əhatə edən yeni araşdırmaya görə, primatlarda, o cümlədən insanlarda Y xromosomu X xromosomundan daha sürətli təkamül edir.

Publika.az xəbər verir ki, “Nature” jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada elm adamları beş növ böyük meymunun - şimpanzelərin, bonoboların, qərb düzənlik qorillalarının və Bornean və Sumatran oranqutanlarının cinsi xromosomlarını müqayisə ediblər.

Tədqiqatçılar ardıcıllıq nəticələrini müqayisə etmək üçün kompüter proqramlarından istifadə edərək, xromosomun hansı hissələrinin dəyişdiyini, hansının isə eyni qaldığını müəyyən etmək üçün qrafiklər yaradıblar. Altı növün hər birinin X və Y xromosom ardıcıllığı əvvəlki T2T tədqiqatında artıq ardıcıllıqla tərtib edilmiş insan X və Y xromosomları ilə müqayisə olunub. Nəticələr göstərib ki, tədqiq edilən bütün növlərdə Y xromosomu sürətlə inkişaf edib.

Üstəlik, eyni araşdırmanın nəticələri çoxalmada həlledici rol oynayan bir quruluşdan gözlənildiyi kimi, X xromosomunun bütün primat növlərində yüksək dərəcədə qorunduğu ortaya çıxarıb.

Y xromosomunun belə yüksək mutasiya dərəcəsinə baxmayaraq, inkişaf etməsinin bir səbəbi, öyrənilən bütün növlərdə ardıcıllığın həm irəli, həm də geriyə eyni oxuduğu palindromik təkrarlar kimi yüksək təkrarlanan genetik materialın bölgələrini ehtiva etməsidir. Təkrarlanan DNT-nin bu bölmələrində genlər var. Bu yolla təkrarlanan DNT mühüm genləri replikasiya xətalarından qoruya və bununla da əsas bioloji materialı təhlükədən sığortalaya bilər.

Cəmilə