Göz Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi Nafiz Selcuk ekran asılılığının səbəb ola biləcəyi göz problemlərinə diqqət çəkir.

"Gündəlik həyatımızda planşet, kompüter, cib telefonu kimi cihazların həddindən artıq istifadəsi, göz yorğunluğu əlamətləri ilə özünü göstərən “kompüter görmə sindromu” adlı bir vəziyyətə səbəb olur. "Bu şəkil göz ətrafı və baş ağrısı, göz quruluğu, yanma, sancma, gözlərdə yad cisim hissi, qızartı, bulanıq görmə kimi simptomlarla təqdim olunur".

Mütəxəssis əlavə edib ki, ümumilikdə qəbul edilən 0-2 yaş qrupunu heç bir ekrana məruz qoymamaqdır:

"Bu müddətin 2-12 yaş arasında 60 dəqiqədən, 12-18 yaş arasında isə 120 dəqiqədən çox olmaması tövsiyə edilir. Ona görə də bu dövrü keçən hər yaş qrupunda lazımi tədbirlər görülməsə, kompüter görmə sindromu əlamətlərinin görünməsinə səbəb olacaq.

Əslində demək istədiyim şey yalnız kiçik yaş qrupu üçün deyil, bütün yaş qrupları üçün nəzərə alınması lazım olan şeylərdir. Otaq temperaturu çox isti olmamalıdır. İdeal rütubət otaq temperaturunda olmalıdır. Yenə otaq işıqlandırması mümkün qədər dolayı və sarı işıqla aparılmalıdır. Kompüterin arxasından istifadəçiyə doğru gələn günəş işığı və ya digər işıqlandırmadan çəkinmək lazımdır. Kompüterlə istifadəçi arasında orta hesabla 60 sm məsafə olmalıdır. Kompüter ən çox göz səviyyəsində və ya aşağıda saxlanmalıdır. Ekran qoruyucusu kompüterin şüşəsində olmalıdır. Bundan əlavə, kompüter istifadəçisinin eynək ehtiyacı varsa, kiçik də olsa, ekran qarşısında istifadə edilməlidir. Buynuz qişanı nəmləndirmək üçün mütəmadi olaraq gözyaşardıcı damcılar atılmalıdır. Yenə ideal olaraq, 20-20-20 qaydası olaraq təyin etdiyimiz hər 20 dəqiqədən bir 20 saniyə 20 fut (orta hesabla 6 metr) məsafəyə baxaraq gözlər dincəlməlidir".

Bununla yanaşı, gənc yaşda ekran istifadəsinin yalnız görmə qabpsixososial inkişafı baxımından da qarşısı alına bilər, xarici əlaqələrin qurulmasının qarşısı isə kompüterlərdən istifadə etməklə alına bilər. Bu zaman həyəcanlı, introvert, konsentrasiyası zəif olan uşaqlar qrupunun formalaşma ehtimalını artırır. Yenə də uşaqların və böyüklərin ekran qarşısındakı duruşları ekrana perpendikulyar olmalıdır. Əks halda, paravertebral əzələlərdə spazma və bununla bağlı boyun, baş və göz ağrılarına, həmçinin skolioz kimi fəqərə anomaliyalarına səbəb ola bilər.

Aynur Babayeva